2.ÜNİTE CANLILARI TANIYALIM

Bilim insanları, yeryüzünde yaşayan binlerce canlıyı incelerken tüm canlıların tek tek incelenmesi işleminin
imkânsız olduğunu fark etmişler ve canlıları kendi içerisinde belirli sınıflara ayırarak gruplandırmışlardır.
Benzer özellik gösteren canlılar aynı grup içerisinde incelenmiştir. Canlılar, başlıca dört grup altında incelenir:

2.1. MİKROSKOBİK CANLILAR

• Bu canlılar tek bir hücreye sahip oldukları için basit yapılı canlılardır

Bunların, insan vücuduna girdiğinde vücuda zarar verip hastalık yapanlarına mikrop denmektedir                                    Bütün mikroskobik canlılar zararlı değildir.

2.   2. MANTARLAR

Mantarlar küf, maya, parazit ve şapkalı mantarlar olmak üzere dört grupta incelenir.

*Penisilin denen antibiyotik, küf mantarları tarafından üretilmektedir. Alexander Fleming (Aleksandır Fileming) tarafından keşfedilmiştir.

Maya mantarları da çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük yapılı canlılardır. Hamurun mayalanmasını ve sirke oluşumunu maya mantarları sağlar.

Parazit mantarlar ise genelde insan vücudunun nemli bölgelerinde yaşar. Ayak parmaklarının arası, mantarların en yoğun yaşadığı bölgedir. Genellikle kaşıntıya neden olur. Bunun dışında saçkıran ve ağızda oluşan pamukçuklar, mantarların neden olduğu sorunlardır

Şapkalı mantarlar, çok hücreli canlılardır. Bu mantarlar, ağaç gövdelerine veya toprağa tutunarak ihtiyaç duydukları besinleri başka canlıların kalıntılarından karşılarlar. Protein ve vitamin yönünden zengindir. Besin olarak kullanılan mantarlara, kuzu göbeği ve çam mantarının yanı sıra kültür ortamında üretilen ve pazarlarda gördüğümüz kültür mantarları örnek verilebilir.

2.3. BİTKİLER

Doğada yaşayan canlıların en temel ihtiyacı, beslenmedir. Bitkiler de bütün canlıların temel besin kaynağıdır. Bitki örtüsünde meydana gelen bir azalma, diğer canlıları da olumsuz etkileyebilir.

Bitkiler çiçekli ve çiçeksiz olmak üzere başlıca iki grup altında incelenir

ÇİÇEKLİ BİTKİLER:

Çiçekli bitkiler, çiçek ve tohum içeren bitkilerdir.

Çiçek, bitkinin üreyip tohum oluşmasını sağlayan üreme organıdır.

Çiçekli bitkiler genel olarak dört bölümden oluşur.

Gövde: Bitkiyi ayakta tutan, taşıyan, kök ile yapraklar arasındaki iletimi sağlayan bölümdür

Yaprak: Bitkide besin üretiminin en fazla yapıldığı bölümdür.

Çiçek: Bitkinin üreme organıdır.

Kök: Bitkinin topraktan su ve mineral alan bölümüdür

ÇİÇEKSİZ BİTKİLER: 

Çiçeksiz bitkiler ise çiçeği olmayan bitkilerdir.

Bu bitkiler, çiçekli bitkilerden farklı bir üreme sistemine sahiptir.

Kök, gövde ve yaprak bazı türlerinde bulunurken büyük bir bölümünde bu yapılar çok gelişmemiştir.

Eğrelti otları, atkuyruğu, kibrit otu ve kara yosunu çiçeksiz bitkilere örnek verilebilir

2.4. HAYVANLAR

Omurgalı Hayvanlar

Canlıların vücut yapılarında bazı ortak özellikler bulunur. İskelet de bu yapılardan biridir.
Kemik ve kıkırdak gibi sert yapılardan oluşan bir iskelete sahip canlılara omurgalı hayvanlar denir.

a. Memeliler

Yavrularını sütle besler,

Doğurarak çoğalır.

Yavru bakımı görülür.

Vücutları kıllarla kaplıdır.

Karada ve suda yaşayan memeliler  olduğu gibi, yarasa gibi uçan memeliler de vardır.

Memeli hayvanlara kedi, köpek, ayı, yunus, balina, kirpi, köstebek, zürafa, at ve inek örnek verilebilir.

b. Kuşlar

Bu gruptaki canlıların vücutları tüylerle kaplıdır.

Kuşlar, yumurta ile çoğalır.

Kuluçkaya yatarlar.

Yavru bakımı görülür.

Bu hayvanlara serçe, papağan, güvercin, tavuk, ördek, kartal, deve kuşu, penguen ve flamingo örnek verilebilir.

c. Balıklar

Bu canlı grubu, tatlı ve tuzlu sularda yaşar.

Yumurta ile çoğalır.

Yavru bakımı görülmez.

Yüzgeçleri ile hareket eder.

Balıkların vücutları genelde koruyucu pullarla kaplıdır.

Solungaç solunumu yaparlar.

Hamsi, alabalık, çupra, köpek balığı, japon balığı örnek verilebilir.

ç. Sürüngenler

Bu canlıların suda veya karada yaşayan türleri bulunabilir.

Yumurta ile çoğalır.

Yavru bakımı yoktur.

Vücutlarının dış kısmı pullarla kaplıdır.

Ayakları olmayıp sürünerek hareket edenlerin yanı sıra ayakları bulunan sürüngenler de vardır.

Bu hayvanlara timsah, yılan, kaplumbağa, kertenkele, bukalemun örnek verilebilir.

d. Kurbağalar

Bu canlılar, yumurta ile çoğalır.

Yavru bakımı yoktur.

Kurbağalar, yaşamlarının ilk dönemlerinde iribaş adında suda yaşayan kuyruklu bir canlı iken daha sonraları kuyruğun kaybolmasıyla ergin bir kurbağaya dönüşür.

Kurbağaların yumurtadan çıktıktan sonra ergin bir kurbağa oluncaya kadar geçirdikleri bu sürece
başkalaşım adı verilir.

NOT: Bazı canlıların başkalaşım geçirme nedeni yumurtalarında yeterli besin bulunmamasıdır.

Omurgasız Hayvanlar

Genelde vücutlarının dış kısmı sert bir kabukla çevrili olan hayvanlara omurgasız hayvanlar denir.

Bazı omurgasız hayvanların vücutlarında sert kabuk bulunmamaktadır.

Karada yaşayan omurgasız hayvanlara kelebek, uğur böceği, solucan, arı, karınca, salyangoz, sinek;
Suda yaşayan omurgasız hayvanlara da denizanası, mercan, ahtapot, denizyıldızı örnek verilebilir.