8.SINIF 4.ÜNİTE MADDE VE ENDÜSTRİ KONU ÖZETİ
PERİYODİK TABLONUN TARİHSEL GELİŞİMİ
Wolfgang Döbereiner: Periyodik tabloyu benzer özellikler gösteren üçerli gruplar oluşturarak yapmıştır. Periyodik tablo ile ilgili ilk çalışmayı yapmıştır.
Alexandre Beguyer de Chancourtois: Benzer fiziksel özellik gösteren elementleri dikey sıralarda olacak şekilde sarmal olarak sıralayarak oluşturmuştur
John Newlands: Elementleri atom ağırlıklarına göre sıraladı ve benzer özellik gösterenleri gruplara ayırarak tabloyu oluşturdu. Oluşturduğu tabloyu müzik notalarına benzetmiştir.
Dimitri Ivanovic Mendeleyev – Lothar Meyer: Mendeleyev elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıralarken, Meyer benzer fiziksel özelliklerine göre sınıflandırmıştır. Mendeleyev günümüzdeki periyodik cetvelin temellerini atmıştır.
Henry Moseley: Elementleri atom numaralarına(proton sayısı) göre sınıflandırarak periyodik sistemi düzenledi.
Glenn Seaborg: En alttaki iki sırayı ekleyerek (lantanit-aktinit) periyodik cetvele son halini vermiştir.
PERİYODİK TABLO ÖZELLİKLERİ
*Elementler artan atom numaralarına göre sıralanmıştır.
*Periyodik sistemdeki düşey sıralara grup, yatay sıralara periyot adı verilir.
*1A ( Alkali Metaller), 2A (Toprak Alkali Metaller ), 7A ( Halojenler) ve 8A ( Soygazlar)
Metaller
*Yüzeyleri parlaktır.
*Tel ve levha hâline getirilebilirler.
*Isıyı ve elektriği iyi iletirler.
Oda koşullarında genellikle katı hâlde bulunurlar.
( Sadece cıva sıvıdır )
Ametaller
*Yüzeyleri mattır.
*Tel ve levha hâline gelmezler.
*Isı ve elektriği iyi iletmezler.
*Oda sıcaklığında katı,sıvı veya gaz hâlde bulunabilirler.
* Kararlı bir yapıya sahip soygazlar bu element sınıfında incelenir
Yarımetaller
*Parlak veya mat olabilir.
* Tel ve levha hâline getirilebilir.
*Isı ve elektriği ametallerden iyi, metallerden daha az iletirler.
* Oda koşullarında genellikle katı hâlde bulunurlar.
FİZİKSEL DEĞİŞİM
Maddenin sadece görünümünde meydana gelen değişimdir.
Örnek: Kalemin kırılması , suyun buharlaşması ,ekmeğin dilimlenmesi
KİMYASAL DEĞİŞİM
Maddenin iç yapısı değişir.
Örnek: Peynirin küflenmesi, yemeğin pişmesi , metalin paslanması
KİMYASAL DEĞİŞİM ÖZELLİKLERİ:
*Gaz çıkışı
*Isı (enerji ) çıkışı
*Işık oluşumu
*Renk değişimi
*Koku Oluşumu
*Tat değişimi
*Çökelme ve tortu oluşumu
KİMYASAL TEPKİMELER
Maddelerin kimyasal değişime uğrayarak yeni maddeleri oluşturma sürecine denir.
*Asit ve bazların tepkimeye girerek tuz ve su oluşturduğu sürece nötrleşme tepkimesi adı verilir.
Bu süreçte;
* Yeni madde oluşumu gözlenir.
*Atom sayısı ve cinsi değişmez.
* Tepkimeye giren maddelerin miktarı azalırken, ürünlerin miktarı artar. Toplam kütle değişmez.
ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ
Sulu çözeltilerinde hidrojen iyonu (H+) oluşturan maddelere denir.
Örnek: (H2SO4) Sülfürik asit (Zaç yağı), ( HCl ) Hidroklorik asit (Tuzruhu) , (HNO3) Nitrik asit ( Kezzap) ,Süt (laktik asit), Elma ( malik asit)
*Tatları ekşidir ve sulu çözeltileri elektriği iletir.
*Metal ve mermer yüzeyleri aşındırır.
* Turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirir.
* pH değeri 0-7 arasındadır ve metil oranj ile kırmızı renk verir.
* Fosil yakıtların yanması sonucu oluşan gazlar asit yağmuruna sebep olurlar.
BAZLARIN ÖZELLİKLERİ
Sulu çözeltilerinde hidroksit (OH– ) iyonları oluşturan maddelere denir.
Örnek: (NaOH) Sodyum hidroksit (Sud-kostik ), KOH Potasyum hidroksit ( Potas-kostik ), (NH3), Sabun , Deterjan
*Tatları acıdır ve sulu çözeltileri elektriği iletir.
Kaygandırlar ve cam-porselen yüzeyleri aşındırırlar.
*Turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirir.
* pH değeri 7-14 arasındadır ve fenolftalein ile pembe renk verir
MADDE VE ISI
Öz ısı: Saf bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 °C artırmak için gerekli olan enerjidir. C harfi ile gösterilir. Bir maddenin öz ısısı ne kadar büyükse o maddenin sıcaklığını değiştirmek o kadar zordur.
*Bir maddenin kütlesi artarsa sıcaklık değişimi azalır.
*Maddelerin ısı alarak ya da ısı vererek bir hâlden diğerine geçmesine hâl değişimi denir.
*Maddeler katı halden sıvı veya gaz hale geçerken ortamdan ısı alarak ısı aldığı ortamın sıcaklığını azaltırken, gaz halden sıvı veya katı hale geçerken ortama ısı vererek ortamın sıcaklığını artırırlar.
* Hal değişimi sırasındaki ısı miktarı maddenin kütlesine ve cinsine bağlıdır.
KİMYA ENDÜSTRİSİ
İTHALAT: Dışarıdan ürün satın almak
İHRACAT: Dışarıya ürün satmak
* Mineral yakıtlar, boya, parfümeri, plastik mamuller, gübreler, eczacılık ürünler önemli endüstri ürünleridir.
* Kimya mühendisleri, kimyager, kimya teknisyeni bu alandaki meslek dallarıdır.