MEVSİMLER VE İKLİM

Mevsimlerin Oluşumu

Mevsimlerin Oluşmasında iki olay etkilidir.
1. Dünya’nın Güneş etrafında dolanması (Dünya’nın yıllık hareketi)
2. Dünya’nın dönme ekseninin eğik olması

Bu eğiklik 23° 27′ (Yaklaşık 23.5°)’lik bir açıdır.

* Dünya’nın kendi ekseni etrafında hareketi sonucu gece ile gündüz oluşumu gerçekleşir.

Dünya’nın dönme ekseninin eğik olmasının etkileri

*Dünya’nın kuzey ve güney yarım kürelerinde  farklı mevsimler yaşanır.

*Yıl boyunca sıcaklık değişimleri olur.

*Gece ve gündüz süreleri yıl boyunca değişir.

*Güneş ışınlarının Dünya üzerine geliş açıları değişir.

*Dünya’da birim yüzeye düşen ışık miktarı değişir.

*Birim yüzeye düşen enerjinin fazla olması yaz mevsiminin yaşanmasına, ışık miktarının azalması sonucu kış mevsimi yaşanmasına sebep olur.

İklim ve Hava Olayları

Havada bulunan gazların belirli bir oranı vardır. Her zaman bulunan ve oranı değişmeyen gazlar ile bunların oranları şu şekildedir: azot %78, oksijen %21, diğer gazlar (hidrojen, helyum, argon, kripton, ksenon, neon) %1. Her zaman bulunan ve oranı değişen gazlar; su buharı ve karbondioksittir

Sıcaklığın yükselmesi ile hava moleküllerinin hareketi artar. Artan hareketle moleküller birbirinden

uzaklaşır. Bu nedenle havadaki moleküllerin birbirine teması sonucu oluşan etki yani hava basıncı azalır.

Hava basıncının düşük olduğu bu alana alçak basınç alanı denir. Sıcaklığın düşmesi hâlinde ise bu

durumun tersi gerçekleşir. Hava basıncının yüksek olduğu alana yüksek basınç alanı denir.

Okyanus suyu ortalama sıcaklığı  sıcaklığı 28 0C ve rüzgarın hızı 118 km/h geçerse kasırga adını alır.(Şeytan kulesi,hortum,kasırga)

Nem, yeryüzündeki canlıların terlemesi ve suların buharlaşması ile havaya katılan su buharı miktarıdır. Sıcaklık arttıkça buharlaşma ve terleme artacağından nem de artar. Bu nedenle soğuk günlerde havanın nemi düşük, sıcak günlerde ise yüksektir. Havadaki nem nemölçer ile ölçülür.

Havada nem miktarına bağlı olarak gerçekleşen yağışlar ve rüzgarlara hava olayları denir.

Hava olaylarının günden güne ya da bölgeden bölgeye farklılık göstermesinin nedeni sıcaklık, nem ve hava basıncının farklı olmasıdır.

Nemli hava gökyüzüne yakın yoğuşursa;

Yağmur: Havadaki nemin yoğuşmasıyla oluşan minik su damlacıkları bulutları oluşturur. Bulutlardaki su damlacıkları da birleşip yağmur olarak yeryüzüne düşer.

Kar: Havadaki nem soğuk hava etkisiyle buz kristallerini, buz kristalleri de birleşerek kar tanelerini oluşturur.

Dolu: Bulutlardaki damlacıkların birleşip soğuk hava etkisiyle donmasıyla oluşan buz toplarıdır.

Nemli hava yeryüzüne yakın yoğuşursa;

Çiy: Havadaki nemin toprak, ağaç yaprakları vb. üzerinde yoğuşmasıyla oluşan su damlacıklarıdır.

Kırağı: Havadaki nemin doğrudan katı hâle geçmesiyle toprak, araba, ağaç yaprakları üzerinde oluşan buz kristalleridir.

Sis: Havadaki nemin yeryüzünün hemen üzerinde yoğuşmasıyla oluşan minik su damlacıklarına denir.

 Hava tahminleri ile ilgilenen bilim dalı meteoroloji, bu meslekle uğraşan kişiler meteorolog`dur.

İklim Nedir?

İklim şartlarını ışıklanma, sıcaklık, nem, yağışlar, rüzgârlanma gibi faktörler oluşturur. Bir bölgenin iklimini oranın Ekvator’a uzaklığı, denizden yüksekliği ve denizlere olan uzaklığı doğrudan etkiler.

İklim şartları canlıların yaşam ve yayılışında temel etkendir. Şartlarına uyum sağlayan canlılar uygun bölgelerde hayatlarını sürdürürler. İklim şartları uygun olan topraklarda bol miktarda bitki ve yoğun olarak hayvan çeşitleri bulunur.

Klimatolojinin konusu olan iklim; geniş bir sahada, uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalama hâlidir. İklim, yeryüzünün şekillenmesini ve insan yaşamını çok yakından kontroletmektedir.İklim bilimi (klimatoloj

İklim ve Hava Olayları Arasındaki Farklar

1) İklim en az 30-35 yıllık hava durumu verisi ile belirlenir, hava olayları ise günün belirli zamanlarında yapılan gözlemlerle belirlenir.

2) İklim geniş bir bölgede, hava olayları dar bir alanda görülür.

3) İklim bilgisi kesinlik içerirken, hava olayları tahminidir.

4) İklimi araştıran bilim dalı klimatoloji, hava olaylarını araştıran bilim dalı meteorolojidir.

5) İklimle ilgilenen kişiye iklim bilimci (klimatolog), hava olayları ile ilgilenen kişiye meteorolog denir.

KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

*Fosil yakıtların  (Kömür, petrol, doğal gaz) yanması sonucu CO₂ gazı açığa çıkar.

*Oluşan sera gazlarının etkisi ile küresel ısınma olayı meydana gelir.

*Küresel ısınmaya bağlı olarak ortalama sıcaklık artar ve buzullar erir. Bundan dolayı küresel iklim değişikliği meydana gelir.